Cena benzyny znowu spadła. Kiedy to odczujemy?

Przeczytaj także: Cena benzyny ciągle wysoka. Dlaczego?

Ostatnie miesiące charakteryzują się wyjątkowym zamieszaniem na rynku ropy naftowej oraz jej produktów. Przyczyny spadku cen tego surowca wynikają przede wszystkim z walki o utrzymanie rynku pomiędzy krajami OPEC a innymi producentami. Wśród tych ostatnich są Stany Zjednoczone, które dzięki rewolucji łupkowej przez trzy lata zwiększyły wydobycie o 50 proc.

Mimo silnego spadku cen ropy Brent stosunkowo wolno obniża się koszt samej benzyny na świecie. Jest to przede wszystkim efekt wyższego od oczekiwań popytu na paliwa w USA. Dodatkowo przestoje w niektórych rafineriach były dłuższe niż planowano. W rezultacie stosunkowo wysoki popyt i ograniczona podaż spowodowały, że marże na paliwach były w minionych miesiącach nienaturalnie wysokie.

W przypadku krajowego rynku notowania zaburzają również zmiany na walutach. Osłabienie złotego powoduje, że dla polskiego odbiorcy paliwa są droższe, niż wynikałoby to z nominalnych zmian cen. Przez to w mniejszym stopniu korzystamy z obniżek na rynku światowym.

W tej analizie główny nacisk został jednak położony na zależność pomiędzy ceną paliw na europejskim rynku ARA 95 spot (Amsterdam/ Rotterdam/ Antwerpia, podstawowy wyznacznik ceny PB 95 w Europie) oraz kosztami PB 95 w hurcie krajowym wraz z akcyzą i opłatą paliwową. Dane są oparte na informacjach opublikowanych przez firmę Lotos. Polskie ceny detaliczne pochodzą z cotygodniowych raportów, przygotowywanych przez Komisję Europejską.

Dużo łatwiej analizować jednak dane nie w poszczególnych jednostkach, ale znormalizowane do wartości 100. Pozwala to na łatwiejszą obserwację zmian procentowych. Wybieramy więc początek roku 2014, kiedy wszystkie elementy składowe były w miarę stabilne. Łatwiej zauważymy, jak zachowywały się ceny paliw w stosunku do zmian na rynku ropy Brent, paliw ARA oraz do krajowego hurtu.

Cena ropy Brent w złotych spadła o 48.5 proc. od początku 2014 r. do 13 stycznia 2015 r. ARA 95, wyrażona także w polskiej walucie, obniżyła się już o 43 proc. To efekt wyższych wspomnianych wcześniej marż rafineryjnych.

Jeżeli spojrzymy również na krajowy rynek hurtowy i ARA, to zmiany tego pierwszego są znacznie łagodniejsze. Wynika to z faktu, że zwarte w cenie hurtowej podatki stanowią połowę jej wysokości. Jednak nawet to nie tłumaczy powolnego spadku wartości benzyny na przełomie grudnia 2014 r. i stycznia 2015 r. Ponad 15 proc. spadek ARA przełożył się jedynie na 3 proc spadek ceny w krajowym hurcie. Trzeba jednak przyznać, że późniejsze wzrosty także były mniej gwałtowne.

Warto również zauważyć, że firma Lotos praktycznie nie zareagowała na silny wzrost cen ARA 95 w lipcu. Nie przełożyło się to więc na rynek hurtowy, a kierowcy nie odczuli tej zmiany. Wynikało to jednak prawdopodobnie z krótkotrwałego zaburzenia podaży w Europie, gdyż w tym samym okresie ceny na świecie praktycznie się nie zmieniały.